29 Ekim 1923 Cumhuriyetin İlanı ve Türk Milletinin en Önemli Milli Bayramı.
Osmanlı bakiyesinden yepyeni bir Devlet doğmuştu.
Adı TÜRKİYE CUMHURİYETİ.
Mustafa Kemal Atatürk ülkenin bağımsızlığının temeli, hiçbir tereddüte mahal bırakmayacak şekilde olması gereken ekonomik güç ve bu güce sahip olabilmeyi üretmekten geçtiğini biliyordu. “Bağımsızlık Benim Karakterimdir” diyen Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyetin ilk yıllarında, Osmanlı’dan kalan ekonomik enkazın farkında olarak, gerçekleştirdiği sanayi devrimiyle, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının temellerini attı.
Büyük bir kurtuluş savaşı mücadelesi vererek bağımsızlığını kazanan Genç Cumhuriyetin öncelikli olan ikinci savaşının elbette ki kalkınma alanında olduğunu biliyordu.
Dışa bağımlı, üretmeyen, borçlu olan Osmanlı’nın mirası, üzerine var olmak mücadelesi vererek kurulan bu Cumhuriyet büyük Bir Sorumlulukla karşı karşıya kaldığını da çok iyi biliyordu.
Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları, Türk Milletinin çok büyük acı ve fedakarlıklarıyla kurdukları bu Cumhuriyeti ayağa Kaldıracak kararları acilen almak ve hayata geçirmek için büyük bir çaba göstermek zorunda olduklarını da her fırsatta belirtiyordu.
Mustafa Kemal Atatürk’ün hedefleri büyük ve yükü çok ağırdı elbet.
Mustafa Kemal Atatürk’ün en büyük devrimi 24 Temmuz 1923’de imzalanan Lozan Antlaşması ile Kapitülasyonların kaldırılmasını sağlamakla yapmıştı.
Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin devrim niteliğindeki adımıdır bu Kapitülasyonların kaldırılması. Kapitülasyonlar, uzun yıllar ekonominin gelişmesini geride kalmasına neden olmuş, yabancı Devletlerin menfaatleri esas alınmış ve gerek milleti gerekse Osmanlı Devletini mütemadiyen sömürmüştür. Dış borçlar yine bugün olduğu gibi Devletin bağımsızlığına zarar verecek boyutlara gelmişti.
İşte Lozan antlaşmasında bu borçlar ödeme şartları Türkiye Cumhuriyetinin şartlarına göre güncellenmiş ve Kapitülasyonlar kaldırılmıştı.
Genç Cumhuriyet Tarım, Ticaret, Sanayi faaliyetleri ile bütün Bayındırlık Işlerini Bir Bütün Olarak Ele Alıyordu. Bu Bakış Açısıyla, Ülkenin Ekonomisini Kalkındırmak Amacıyla Önemli Atılımlar Yapıldı Ve Milli Bir Ekonomi Dönemi Başlatıldı. Bütün Bu Gelişmelerde Devlet Ve Birey, Atatürkçü Devletçilik Anlayışına Uygun Olarak birbirlerine karşıt değil, aksine birbirlerinin tamamlayıcısı olarak sürdürüldü. Ekonomide planlı kalkınmaya önem verilerek 1933 yılında Ilk beş yıllık, 1937 yılında da ikinci beş yıllık plan uygulamaya konuldu.
Cumhuriyet’in ilk yirmi yılında ki sıçrama, Türkiye tarihindeki en yüksek büyüme oranını gerçekleştirilmiştir. Esas amaç ülkede insanların temel ihtiyaçlarını karşılayacak Buğday, Un, Şeker gibi temel tüketim maddelerinin üretimiydi.
1923-1950 Yılları asındaki, Cumhuriyet’in kuruluşundan çok kısa süre önce düzenlenen birinci İzmir iktisat kongresinden başlamak üzere çok partili siyasal sistem oluşturulmuş ve ikinci Dünya savaşının bittiği tarihe kadar geçen sürede, Sanayileşme hareketleri, yeni Cumhuriyetin Sanayi devrimini özetleyen süreçtir.
1939 yılında Bursa Merinos fabrikası, Karabük demir çelik kok fabrikası kuruldu. Yine Karabük demir çelik fabrikasında yüksek fırınları devreye sokuldu, Karabük demir çelikte boru fabrikaları hizmete girdi, Malatya iplik fabrikası kuruldu,
Ankara hava gazı şirketi devletleştirildi, İstanbul da Tramvay ve tünel tesisleri yabancılardan alındı, Bursa, Adana, Mersin, elektrik tesisleri devletleştirildi, Sivas demiryolu makineleri fabrikası, İstanbul’da İETT kuruldu, Ergani bakır madenleri işletmesi hizmete girdi.
İstanbul’da Unkapanı köprüsü açıldı hem de geçiş ücretsiz, şimdiki gibi geçiş garantisi diye de bir şey yok, ilk Türk Deniz altısı olan Atılay haliç’te Denize indirildi, Tekirdağ şarap fabrikası üretime alındı, Sivas-Erzurum Demiryolu açıldı ve 15 yılda demiryolu 3000 kilometreye ulaştı.
1940 yılında, Raman Dağında petrol bulundu ve ilk kez Milli Türk Petrol şirketi kuruldu, İstanbul Radyo istasyonu açıldı, Ereğli kömür işletmeleri devletleştirildi, Garp linyitleri işletmesi kuruldu, Şile enerji santrali hizmete açıldı, haliçte yapılan ikinci Türk deniz altısı donanmaya katıldı.
Önemi sonradan anlaşılan ve bilinçli bir şekilde 1954 yılında Demokrat parti tarafından kapatılan Köy enstitüleri kuruldu.
1941ve 1942 yıllarında, Gebere barajı yapıldı, ilk milli Petrol şirketi olan Petrol Ofisi kuruldu, Türk Hava Kurumu Ankara Etimesgut’ta uçak fabrikası kurdu ve üretilen ilk Türk uçağı ile deneme uçuşu yapıldı, Dalaman ve Hatay Devlet üretme çiftlikleri açıldı,
1943, 1944 ve 1945 yıllarında, Ticaret ve Sanayi Odası, Esnaf Odası, Ticaret Borsası kuruldu, Zonguldak kozlu demiryolu hizmete sokuldu, Diyarbakır-Batman demiryolu açıldı, Adana Seyhan Barajı regülatörü faaliyete geçti, Sivas çimento fabrikası üretime başladı, Ankara da Fen Fakültesi açıldı, Türkiye Zirai Donatım kurumu kuruldu, İzmit Klor alkali fabrikası, İzmir’de Selüloz ve kağıt fabrikaları üretime başladı, Ankara Etimesgut uçak fabrikasında çeşitli tiplerde 200 uçak üretildi, İstanbul Teknik Üniversitesi kuruldu,Mersin limanı yapıldı hizmete girdi, Gaziantep hava limanı hizmete açıldı, Sakaryada Ziraat alet ve makineleri fabrikası üretime başladı, Fevzipaşa-Malatya-Diyarbakır-Kurtalan demiryolu hizmete sokuldu, İskenderun limanı açılırken Türkiye’de ilk ampül üretimi başladı, İstanbul-Londra-İstanbul-Paris uçak seferleri başladı, Etimesgut Uçak fabrikası bünyesinde oluşturulan ARGE-Etüd bürosu 16 ayrı tipte özgün uçak projesi üretildi, Çiftçi ve Köylüleri topraklandırma kanunu çıkartıldı, İlk yerli uçak motoru fabrikasının temeli AOÇ’de atıldı.
1946 yılında Türkiye çok partili sisteme geçmişti artık.
1946-1947 ve 1948 yıllarında; Ankara Üniversitesi açıldı, ikinci Türk Denizaltısı Yıldıray hizmete sokuldu, Elazığ Tekel şarap fabrikası üretime başladı, İş bulma kurumu ve İşçi Sigortaları, yani şimdiki SGK kuruldu.
Ramandaki 8. Kuyudan, günde 450 varil petrol üretimine başlandı, İşçi ve İşveren sendikaları kanunu çıkartılarak işçi ve işverenlerin teşkilatlanmaları sağlandı, Rize Çay Fabrikası, Eskişehir demir yolu takım fabrikaları hizmete girdi. Etimesgut uçak fabrikasında üretilen uçakların aerodinamik testlerini yapacak Ankara Rüzgar tünelinin kurulmasına başlandı.
1948 yılında Köprüağzı-Maraş demiryolu açıldı ki bu da açılan son demiryolu hattı oldu; çünkü 1950’deki Adnan Menderes hükümetinden itibaren demiryolu yapımları durdurulmuştu.
Çatalağzı Termik Santralı, Ankara Etimesgut’ta kurulan ilk yerli Uçak Motor fabrikası hizmete girdi ve 1948 yılında Paris’te yapılan dünyanın en büyük havacılık fuarında Türk uçakları sergilendi. orsuk Barajı açıldı, Emekli Sandığı kuruldu, Türkiye İnsan Hakları Bildirgesini onayladı.
1949 yılında Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü kuruldu, İstanbul’da Kartal- Yalova araba vapuru hizmete girdi, Etimesgut uçak fabrikasında üretilen uçakların aerodinamik testlerini yapacak Rüzgar tünelinin inşaat ve montajı bitirildi, Muş’ta Alparslan Devlet Üretme Çiftliği kuruldu, Sümerbank Ateş Tuğla Fabrikası Filyos’ta açıldı, Murgul Bakır İşletmeleri üretime başladı,Türkiye Avrupa Konseyi’ne kabul edildi.
Değerli dostlar Atatürk’ün vefat ettiği 10 kasım 1938’den Demokrat Partinin iktidara geldiği 1950 yılına kadar geçen 11 yılda Cumhuriyetin ve Cumhuriyet hükumetinin kazanımları. Bu dönem aynı zamanda İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanı olarak görev yaptığı dönemdir. Bu dönemin ilk 6 yılı dünyayı kasıp kavuran İkinci Dünya savaşının sürdüğü, Türkiye’nin bu uğurda 2 Milyon Mehmetçiği silah altında bulundurmak zorunda olduğu yıllardı son beş yılında Stalin’in Türkiye’den toprak talep ettiği ve tehdit edildiği yıllar olduğu gibi, Türkiye’nin dış borç alamadığı ve Osmanlının borçlarını son kuruşuna kadar ödediği yıllardır.
Yapılan bir çok tesis, okul, kütüphane, sağlık merkezlerini diğer reformları yazmadım bile. On bir yılda bunlar yapılmışken şimdi 19 yılda tüm Cumhuriyet kazanımlarımızı birer, birer sattık. Yeni bir şey yapamadık. Yerli otomobil, yerli uçak hep sözde kaldı. Dış borç 650 milyar dolara ulaştı, sıfıra var elde sıfır.
Şimdi haksızlık etmeyelim. Hani bazıları diyor ya ‘’Bu CHP var ya bu CHP, çakılı bir çivisi yok’’ unutmayalım ki, 1939-1950 yılları arasında bunlar yapıldığı gibi daha sayılmayan ve ülkenin kalkınmasında lokomotif olan nice işler yapıldığı inkar edilemez...
Hakkını teslim etmek gerekir diye düşünüyorum.
Bütün bunlar Cumhuriyetin kazanımlarıdır, üstüne koya koya gelmişken maalesef Özal döneminden özelleştirme diye başladık ve ne varsa sattık savdık. Cumhuriyetin kıymetini bilemedik, bilmemekte de ısrar ediyoruz.
Youtube kanalımdaki programımda, 30 ağustos neden görkemli kutlanmadı? Bir ülkenin en önemli Milli bayramları tartışılır hale gelmişse bu bir beka meselesi demektir, umarım Cumhuriyet bayramımızın kutlanması tartışma konusu olmaz demiştim. Ama bugün 27 Ekim ve kutlamaların yapılmaması için yine kırk dereden su getirmek istiyorlar.
Çok yazık. Oysa ki 29 Ekim Cumhuriyet bayramımız yurdun her yerinde dosta güven düşmana korku salacak şekilde kutlanmalıdır. Atatürk ve silah arkadaşları anılmalıdır.
Değerli dostlar, Türkiye Cumhuriyetinin temelleri sağlam atılmıştı ve İlelebet yaşayacaktır. Bu ülkede hangi siyasal parti olursa olsun bir çivi çakanları unutmamak gerektiği gibi haksızlık yapmadan minnetle anmak inancımız gereğidir.
Bu yazım bir makaleden öde tarihi gerçeklerin tespitidir.
29 Ekim Cumhuriyet bayramınızı kutluyor herkese sağlık ve afiyetler diliyorum.
