Recai Irmak


AZERBAYCANIN HAKLI DAVASINDA, OTUZ YILDIR ÇÖZÜLEMEYEN DAĞLIK KARABAĞ GERÇEĞİ,

1


Azerbaycan Ermenistan çatışmasının 1900 lü yıllara dayandığını çoğu kimse bilmez. Bu meselenin temeli, Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti döneminde Stalin Azerbaycan sınırları içerisinde dağlık Karabağ’da özerk bir bölge oluşturma kararı ile başlamıştır. Çeşitli bölgelerde bulunan Ermenileri bu bölgeye yerleştirdi ve sonuç olarak  Karabağ da doksanlı yılların sonuna gelindiğinde kanlı olaylar başladı.

            Güçlü olan Sovyetler Birliği bu yıllarda güç yitirmeye  başladığında, Ermeniler  Azerbaycan dan Ermenistan bu bölgenin verilmesini ister hale geldiler.

 Azerbaycan ve Ermenistan arasında anlaşmazlık giderek büyüdü ve 1989 yılının sonlarında bu çekişme savaşa dönüştü.

            Sevgili dostlar, bu konuda Ruslar Ermenistanı desteklemişti.Rusların Desteğini alan Ermenistan 1991 yılında Hankendi’ni, 1992 de Şuşa ve Hocalıyı işgal etti. Bu işgali, Laçın, Hocavend, Kelbecer ve Ağdere'yi de takip etmekle kalmayan, Ermeniler, 1993'te Ağdam'a girdi. Ağdam'ı, Cebrayıl, Fuzuli, Gubadlı ve Zengilan illerinin işgali izledi.

Ermeniler bu süreç içerisinde Azerbaycan Türklerine karşı çeşitli katliamlar yaptı, bunun en acısı ve unutulmayanı Hocalı Katliamıdır. 1915 e soykırım diyen zihniyetteki bütün Dünya bu katliama seyirci kaldı.

Bu katliamların üzerine; Taraflar arasında Mayıs 1994 te Bişkek’te Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamentolar arası Meclisi, Kırgızistan Cumhuriyetinin Parlamentosu, Rusya’nın Federal Meclisi ve Dışişleri Bakanlığının sorumluluğu yüklenmesiyle gerçekleştirilen görüşmeler sonucu Bişkek protokolü imzalanarak ateşkes mutabakatı imzalandı. İleride kapsamlı bir anlaşma yapılması da öngörülmesine rağmen bu barış antlaşması bir türlü yapılamadı. Böylece ateş kes antlaşması yirmi altı yıl kağıt üzerinde kaldı.

            Yine Dağlık Karabağ Sorununu barışçıl çözüm bulunmasını teşvik amacı ile 24 Mart 1992 yılında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT Minsk grubunu oluşturdu ve grubun eş başkanlıklarını Rusya, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri üstlendi. Ancak bugüne kadar bir çözüm bulunamadı. Aslında Dağlık Karabağ Azerbaycan Türklerine aitti ve işgal edilmişti. Bütün Dünya bunu biliyordu. Şayet Azerbaycan Ermenistan Toprağını böyle işgal etmiş olsaydı inanın bu Minsk Grubu şimdiye kadar Ermeniler lehine çözüm bulmuş olurlardı diye düşünüyorum.

Bu çözümsüzlükte anahtar ülke olan Rusya konunun çözülmesini istemiyordu. Çünkü her iki Ülkeyi de elinde tutmak istiyordu. Ermenileri kaybetmek istemediği gibi, Azerbaycan’la olan ekonomik işbirliğinden de vaz geçemezdi.

Ermenistan kendi kendisine yetmeyen, denize sınırı olmayan küçük bir ülke, silah alacak  parası yok olduğu herkes tarafından bilinmesine karşın elinde rus yapımı silahlar olduğu da bir gerçek. Ruslar Ermenilere silah vermekte ve aynı zamanda Ermenistan’ı kontrol etmektedir.

Karabağ konusunda Türkiye nerede diyecek olursak; Türkiye Gerek Kafkasyayı gerekse yakın coğrafyasını çok yakından ilgilendiren bu krizin çıktığı günden itibaren uluslar arası hukuk normları ve Birleşmiş milletler Güvenlik Konseyinin kararları gereği Azerbaycan’a her zaman destek vermiştir. Ankara yönetimi, Azerbaycan topraklarının işgali sona ermedikçe Ermenistan ile diplomatik ilişki kurulmayacağını sık, sık dile getirmiştir.

Ancak her ne kadar bunu dile getiren Türkiye’nin 11. Cumhurbaşkanı  Abdullah Gül Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın davetini kabul etti ve Türkiye ile Ermenistan arasında 6 Eylül’de oynanan maçı izlemek için Erivan’a gitti. Buna karşılık Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, 14 Ekimde bursa da yapılacak rövanş maç için Türkiye geldiğini, hatırlayanlar bilir o maçta Azerbaycan Bayrağının açılmasına bile izin verilmemişti. Bu bir hataydı, yanılgıydı ve bir tavizdi bence.

 Azerbaycan’a her zaman destek vermiş olan ve  Azerbaycan topraklarının işgali sona ermedikçe Ermenistan ile diplomatik ilişki kurulmayacağını sık, sık dile getiren Türkiye bu sözünü unutmuştu sanki. Yine de  Türkiye, her platformda, Dağlık Karabağ sorununun çözümünde Azerbaycan’ın kabulünün kendisinin de kabulü olduğunu ifade etmiştir.

Kaldı ki, Ermenistan’ın yaklaşık 30 yıldır sürdürdüğü işgali ve Azerbaycan topraklarında kurduğu sözde cumhuriyeti hiçbir ülke ve uluslararası kuruluş bile tanımış değildir.

Değerli dostlar, bu süreçte, BMGK, Ermenistan'ın işgal altındaki bölgeleri derhal boşaltmasını içeren dört kararı kabul ettiği halde  Erivan yönetimi bu kararlara uymamıştır. Azerbaycan tarafı, çözüm sürecinin başlaması için Ermeni askerlerinin işgal ettikleri bölgelerden çekilme şartını haklı olarak öne sürmektedir. Bakü yönetimi, Dağlık Karabağ'a yüksek statülü özerklik vaad ederken, Ermenistan bu bölgenin Azerbaycan'dan ayrılarak bağımsız olmasını diretmektedir.

            Bugüne geldiğimizde, görülen o ki Rusya desteği olmadan Ermenilerin saldırı da bulunması mümkün görünmüyor. Ermenistan da 5000 Rus askeri olduğu ve kontrolün Rusya nın elinde bulunduğu bir gerçek. Bölgeyi bilen uzmanlar bunu her defasında açıkça belirtiyorlar.

Her ne kadar doğrudan ilgisi olmayan Türkiye’nin İki Devlet Tek Millet söylemi Dünyayı rahatsız ettiği gibi Rusya’yı da rahatsız ettiğini unutmamak gerekir.

Rusya Türkiye ilişkilerinde her ne kadar Suriye konusunda mutabakatı var görünse de İdlipte verdiğimiz şehitlerin müsebbibi olduklarını unutmamak gerekir. Diğer Taraftan Libya’da Rusya ile karşı karşıya kaldığımız göz ardı edilmemelidir. 

Dolayısı ile Ermenilerin çıkardığı bu savaştan Türkiye’nin de etkileneceğini Rusya göz ardı etmemiştir. Doğu Akdeniz de yalnız kalan Türkiye’nin Doğusunda çıkacak bir problemin Türkiye’yi de yakından ilgilendireceği ve etkileneceğinin hesabını yaptıklarını sanıyorum.

Sevgili dostlar, Türk Dışişlerine yapılacak muhalefetin özenle yapılması ve bu konuların uluorta açıklamalarla milli menfaatlerimize zarar vereceği şekilde olmamalıdır. Dış Politikada yapılan yanlışlardan dönüşler olmuştur elbet. Muhalefetin görüşleri geçte olsa telafi edilmeye çalışılmış olsa da telafi edilemeyen ve ülkemizi yalnızlaştıran bir çok hatalı dış politika kararlarında söz konusu olduğunu görmezden gelemeyiz. Lakin Dağlık Karabağ konusunda yapılacak muhalif değerlendirmelerin daha dikkatli ve daha da yapıcı bir üslup ile yapılması gerektiğine inanıyor hepinize iyi haftalar diliyorum.

  • BIST 100

    8845,48%0,43
  • DOLAR

    32,27% 0,31
  • EURO

    35,10% 0,69
  • GRAM ALTIN

    2274,37% 0,94
  • Ç. ALTIN

    3854,72% 0,51
  • Cuma 17.9 ° / 8 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Cumartesi 20.2 ° / 8.3 ° Güneşli
  • Pazar 23 ° / 10.3 ° Güneşli

Ankara

29.03.2024

  • İMSAK 05:05
  • GÜNEŞ 06:30
  • ÖĞLE 12:58
  • İKİNDİ 16:30
  • AKŞAM 19:16
  • YATSI 20:36