‘Çarşı´daki hesap farklı
Suruç katliamı sonrası Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan hakkında isim vermeden yaptığı yorum nedeniyle Milliyet´teki yazılarına son verilen deneyimli gazeteci Kadri Gürsel, Al Monitor´de yer alan ‘Tüketicinin kaybolan güveni AKP´ye de kaybettirecek´ başlıklı yazısında, TGE verileriyle AKP oyları arasındaki bu ilişkiyi irdeledi.
“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan´ın da bir hesap yaptığını, seçimi izleyen gelişmelerin muhtevasından anlıyoruz. “Evdeki hesabın”, ülkeyi en kısa zamanda erken seçime götürüp AKP´yi yeniden tek başına iktidar yapmak olduğu görülüyor” diyen Gürsel, ancak ‘çarşı´daki hesabın farklı olduğunu belirtti.
Erdoğan´ın hesabının gerçekleşmesi için 7 Haziran´da oyların yüzde 13´ünün alarak parlamentoya giren HDP´nin baraj altına indirilmesinin AKP adına bir ‘zaruret´ olduğu dile getiren Gürsel, “Diğer bir zaruret de PKK´yla devam ettirilmiş “barış süreci”ne tepki duyarak Türk milliyetçisi MHP´ye kayan AKP seçmenini geri kazanmaktır” dedi.
Gürsel, PKK´yla 2012´nin sonundan bu yana sürdürülen çatışmasızlık durumunun da bu iki amacı gözeten bir siyasi tercihin sonucu olarak 24 Temmuz´da PKK hedeflerine yönelik geniş çaplı hava akınlarıyla kesin biçimde bitirildiğini savundu.
Kendisini sürekli tekrar eden bir duruma tesadüf demek zor
Yazısının devamında, 1 Kasım´da seçim kararı alınmasının AKP´ye kaybettiği tek başına iktidarını geri verip vermeyeceği sorusuna ‘çarşı´nın hesabı üzerinden yanıt arayan Gürsel, bunun için ekonomideki durumun seçmen tarafından nasıl algılandığını gösteren ve ‘Tüketici Eğilim Anketi´ne göre tespit edilen ‘Tüketici Güven Endeksi´ni (TGE) baz aldı.
Gürsel, TGE değerleriyle AKP oyları arasındaki ilginç oransallık hakkında şu verileri paylaştı: “Temmuz 2007´de 82,3 gibi yüksek bir TGE değeri elde edilmiş. Aynı ay, 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri´nde AKP´nin aldığı oyun oranı da yüksek: Yüzde 46,6… TGE değerini AKP´nin oy yüzdesine bölerek elde ettiğimiz oran 1,76.
2009´un mart ayında küresel krizin de etkisiyle TGE´de düşüş var. Yüzde 61,6… 29 Mart 2009 Yerel Seçimleri´nde AKP´nin aldığı il genel meclisi oylarının oranı da 2007 genel seçimine kıyasla hayli düşük: Yüzde 38,3… TGE´nin AKP´nin oy yüzdesine oranı 1,60.
AKP´nin yüzde 49,83 oy alarak kendi rekorunu kırdığı 2011 Genel Seçimleri´nin yapıldığı haziran ayında TGE de 83,2 gibi yüksek bir değerde ölçülmüş. TGE/AKP oyu oranı 1,66.
2014´ün martında TGE 72,7 olarak ölçülmüş. Aynı ay yapılan 30 Mart 2014 Yerel Seçimleri´nde AKP´nin belediye meclisleri oylarının oranı yüzde 43,4. Oran 1,67.
Ve nihayet geliyoruz Haziran 2015´e. Haziranda TGE 66,4´e gerilemiş. AKP´nin 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri´nde aldığı oy da yüzde 40,8. Birlikte düşmüşler. Oran: 1,63.
Bakınız, elde ettiğimiz oranlar 1,76 ile 1,60 arasında değişiyor. Büyük sapmalar söz konusu değil. Bu bir tesadüf olabilir mi? Kendisini sürekli tekrar eden bir duruma tesadüf demek zordur.”
Bugün seçim olsa?
Bu duruma tek istisnanın DYP ve ANAP gibi merkez sağ partilerin son kez yarışa katıldığı 28 Martt 2004 yerel seçimleri olduğunu belirten Gürsel, şöyle devam etti: “TGE değerinin AKP´nin aldığı oyun yüzdelik değerine bölünmesiyle elde edilen oranın çok dar bir aralıkta sabitlendiğini gözleme dayalı olarak tespit edebiliyorsak, bu bize iktidarın hem bugün hem de 1 Kasım´da alabileceği oy hakkında güçlü bir fikir verebilir.”
TÜİK verilerine göre düşüş eğiliminde olan TGE´nin temmuz 2015´te 64,7´ye ve ağustos 2015´te de 62,4´e indiğine dikkat çeken Gürsel, artan işsizlik ve durağanlaşan ekonomiye ilaveten hükümetin kurulmaması ve erken seçimin yarattığı belirsizlik, liranındolar karşısındaki hızlı değer kaybı ve Güneydoğu´da yeniden başlayan savaşın tüketici güvenini sarstığını kaydetti.
Gürsel, AKP´nin bugün seçim olsa yaklaşık olarak alacağı oyu ise şöyle hesapladı: “TGE´yi biliyoruz: 62,4. 2007´den beri dar aralıkta oynayan TGE/AKP oyu değerini de biliyoruz: 1,60 ile 1,76 arasında. Bu oran aslında oyunun yazılı olmayan kuralını oluşturuyor. Baz olarak 7 Haziran seçimlerinde elde edilen 1,63´ü esas alırsak… Denklemdeki bilinmeyi, yani AKP´nin bugün seçim olsa alacağı oyu, 62,4´lük Ağustos 2015 TGE verisini 1,63´lük orana bölerek bulabiliriz. Sonuç, 38,3´tür.”
Erdoğan ve Davutoğlu´nun şapkadan tavşan çıkarmaları lazım
Yüzde 38-39 bandında oy alan bir AKP´nin tek başına iktidar olmasının, HDP barajı aştığı sürece imkansız olduğunu vurgulayan Gürsel, “TGE´nin 1 Kasım´a kadar aynı hızda düşmeye devam etmesi halinde AKP açısından sandıkta bugünkünden de olumsuz bir tablo ortaya çıkabilir” dedi.
TGE düşerken AKP´nin oyunu artırmasının ancak sıra dışı ve öngörülmesi imkânsız faktörlerin etkisiyle mümkün olabileceğini kaydeden Gürsel, yazısını şöyle sonlandırdı: “Diğer yandan AKP´nin 1 Kasım´da, geçen 7 Haziran seçimlerinde elde ettiği oyu yeniden alması için ise TGE´nin yukarı doğru zıplaması gerekiyor. Bunun için de Erdoğan ve Davutoğlu ikilisinin 1 Kasım´a kadar şapkadan tavşan çıkarmaları lazım. Bunu başaramadıkları sürece evdeki hesaplarının çarşıya uymayacağı belli.” (Diken)